Almelo, de textielfarieken.

Waar Almelo in het verleden groot mee is geworden, de textielindustrie.

Almelo heeft in de vorige eeuw vele textielfabrieken gekend. per 1 januari 2012 is daaraan een
einde gekomen met de sluiting van de laatste weverij van Ten Cate op het Indie terrein.

Op deze pagina een opsomming van de fabrieken die in ruim 100 jaren Almelo bekendheid hebben gegeven.
wilt u naar het begin van "toen was Almelo nog mooi"klik dan hier X

Kapokfabriek Nijhuis en Co,

komende vanaf de Eilandbrug richting de binnenstad had je links, net voor Ten Cate Indië, kapokfabriek Nijhuis & Co.
(het witte pand met de boogjes in de dakgevel)
Niet echt textiel industrie want kapok is een vezel afkomstig uit de vrucht van de kapokboom. Deze werd gebruikt
als vulling voor kussens en matrassen.

Ten Cate

Misschien wel de grootste van Almelo, firma Ten Cate die hier 4 fabriekshallen had met de namen
 Indië , Java , Tubantia, en Holland.
In 1940 had ten Cate als grootste van Almelo 2005 mensen in dienst (Bendien 1465)

het Indië complex

Zoals te zien is wordt er nog druk gebouwd aan het Indië complex en het zal spoedig bijna twee
keer zo groot worden als op deze foto van vlak na de oorlog.
Links de schoorsteen van de stoomkapok fabriek Nijhuis, daarnaast de schoorstenen van Indië.
De linkse voor de verwarming, met meters grote propellers werd warme lucht via een wel meter dia
buis lang het plafond de fabriek in geblazen. De grote voor de stoommachine voor de aandrijving van de getouwen.
Net links naast het topje van de grote schoorsteen is de hal van machinefabriek Brummer te zien en rechts boven
is nog een stukje van de Vissedijk te zien.
Midden, rechts de watertoren die zoals gepland behouden blijft als monument.
rechtsonder bij het driehoek grasveldje begint de derde Westerdokstraat.
Leuk om te zien dat er 6 (woon) boten liggen aangemeerd voor de sluis in het Almelo Nordhorn kanaal.

Hieronder gezien vanaf het spoor. De Industriestraat loopt hier tot aan de Vissedijk.
Voorheen liep die tot enkele tientallen meters voor de Vissedijk en boog daar links af om 
vlak bij "het Eiland" weer uit te komen,

Het ketelhuis waar de stoommachines stonden. Lange assen liepen van hier uit naar de achtergelegen weverijen
waar ze met behulp van riemen de getouwen aandreven.

hieronder het kantoor met de portiersloge bij de onderdoorgang naar de "kalverstraat" 
Later is dit dichtgemaakt en is hier ook kantoorruimte van gemaakt.

Het Java, Tubantia en Holland complex

Deze lagen tussen het kanaal en het spoor.
hieronder even van boven gezien.  De straat van het station naar de brug is de Spoorstraat.
Het grote deel links van de schoorsteen is het Java complex,
Rechts van de schoorsteen tot aan de Spoorstraat het Holland complex en
rechts van de Spoorstraat het Tubantia complex met daarachter de Smitstraat.
Nog verder rechts (buiten beeld) kreeg je nog de stationssteeg met daaraan 
de stoomspinnerij Twenthe.
 Links boven aan de andere kant van het kanaal zie je nog
de almelose textiel fabriek voorheen textielfabriek de Grenzen van de familie Hagedoorn.
Onderaan is nog mooi het oude station te zien met de loopbrug naar het lange perron.

Ook aan het kanaal gelegen katoen maatschappij. firma Gebr. Scholten & Co.
Opgericht in 1859 door de broers Barend, Gerrit, Jan Frederik en Jan Scholten.
De fabriek had in het begin veel afzet in Nederlands Indië. 
Ze produceerden een fijne doeksoort voor onder andere luxe overhemden.
Na de samenwerking met L. van Heek te Losser kreeg het de naam "van  Heek en Scholco" 
en de fabriek in Wierden werd "van Heek Fashion".

Tussen van Heek en Scholco en ten Cate zat stoomspinnerij Twenthe.
In 1914 - 1916 gebouwd naar ontwerp van A.G. Beltman.
Het nu nog bestaande gedeelte doet sinds de jaren 90 dienst als bedrijvencentrum.
Ik ben nog op zoek naar een goede foto van de zijde langs het kanaal.
In de jaren 90 heeft hier nog Carpetland in gezeten.

hieronder links een gedeelte van de hal die aan het kanaal zat.

Hiernaast de ingang aan de kant van het Stationsplein.
Met de ronde gevel is cafe Suisse, voorheen hotel Spoorzicht.
Tussen Schreuder lunchroom (nog net links zichtbaar) en Hotel Schreuder zien we het pand waar aardappelhandel
J. de Jager Wzn in heeft gezeten, 
Het pand heeft er nog een tijd gestaan
nadat de hotels al waren afgebroken.
Waarom moest het eigenlijk allemaal afgebroken worden ?, 
je had hier een gezellig zonnig stukje Almelo met het spoorwegstation en het busstation voor de deur. Leuk terrasje ervoor en de
voetgangers konden er ook nog langs.
Beter kan toch niet ?

 

 

Hieronder nogmaals de ingang,  klik op de foto

textielfabriek de Grenzen, later textielfabriek Almelo.

Gelegen aan het kanaal, haven NZ 77, eigenaar familie Hagedoorn.
later kreeg het de naam textielfabriek Almelo. Inmiddels ook al afgebroken. De straat "de Grenzen"
die hier nu rechts daarvan loopt herinnert nog naar deze fabriek.


       

 Dan hadden we nog midden in de stad de Almelosche Ververij en Chemische Wasscherij Gebr. Palthe.
    Afgebroken om plaats te maken voor het huidige gemeentehuis maar ook een grote brand heeft toentertijd
 veel schade aangericht.
    groen gemerkt de Boddenstraat die links uitkomt op de Brugstraat, 
    geel de Bakenstraat die ook uitkwam op de Brugstraat, het laatste deel heet nu Touwbaan.
    Rood het Schalderoi. En oranje de eerste Westerdokstraat, een straatje dat geheel verdwenen is.
    Of beter gezegd, op de joodse begraafplaats en 2 huisjes aan de Boddenstraat na 
is alles op deze foto inmiddels verdwenen.

Hier de ingang aan de Boddenstraat.

 

Ook in het gebied tussen de Adastraat, Holtjesstraat en het spoor was textielindustrie gevestigd



Hieronder een foto waarop de SESA fabriek (Scholl Engberts en Scholten Almelo, bruin gemerkt) te zien is met de ingang aan de Poulinkstraat. 
Blauw de Adastraat, rood de Poulinkstraat, groen de 2e Sligtestraat en geel de 1e Sligtestraat.
Links is de Tuinstraat te zien met linksboven dansschool Veenstra.
rechts het belastingkantoor.

En zoals je er vanuit de Poulinkstraat op keek.
In 1968 heeft er een flinke brand gewoed.

Vlak hierbij zat de textielfabriek van Bendien, in 1890 gesticht door Isaac Bendien.
Het bedrijf begon met 5 man personeel maar had in 1934 al 1500 man personeel.
Het was toen het grootste confectiebedrijf van ons land.
Gevestigd links en rechts van de Holtjesstraat en door een luchtbrug met elkaar verbonden.



Hieronder, de uitrit op het linker plaatje is rechts te zien. 
Ook deze fabriek is compleet afgebroken.

Hierboven het gedeelte aan de Prinsenstraat
en met "oxford" de loopbrug van de andere kant gezien.  
klik rechts om een kijkje binnen te nemen.

 


Aan de marktstraat had je nog firma Hofkes.
Rond 1830 begon Hofkes met het machinale spinnen van garen uit katoen. 
De eerste stoommachine in Almelo deed zijn intrede.
Links een oude foto van de fabriek.
Of eigenlijk moet ik zeggen een opslaghal
want de fabriekshal stond er achter
maar daar zijn helaas geen foto's van. 
Het beekje voor de fabriek is de
stadsgraven, waar nu de Marktstraat is.
Op de foto hieronder is op de achtergrond ook al het eerste deel van Bendien te zien.

 

Op onderstaande foto zat firma Hilgen stucadoors bouwmaterialen (cement, kalk gips enz.) in het pand.
Op deze en nog één pand na zijn aan deze kant van de Marktstraat alle panden afgebroken.
Dit pand van Hofkes is in 1995 gerestaureerd.
Ziet u geen ingang ?, dat klopt want u kijk hier tegen de achterkant van het pand aan.



Dan met de ingang aan de Parallelweg
Kleding industrie H. Smits & Co.
Onderaan is nog net de Parallelweg te zien waar die uitkomt op de Wierdensestraat.
In het pand onderaan de foto heeft
later nog de Almelosche radiocentrale gezeten.

Hieronder voor veel Almeloërs denk ik onbekend
van Weerd's Confectie. Sluiskade Zuidzijde.
De Volkswagen komt vanuit de Brugstraat en rijdt hier nog
de oude brug over het kanaal over.
Later, toen de brug al verplaatst was is hier nog een garage
gevestigd geweest. De huizen links hiervan staan er nog.

 


klik op de foto

Aan de Veldkampsweg hadden we nog de Leeuwarder Textiel Maatschappij ELTEM.
op de achtergrond kijkt u tegen de achterkant van de molen aan de Nieuwstraat aan.
Hier werd eerst werkmanskleding gemaakt maar later ook costumes en overjassen voor heren en jongens.
Wegens concurrentie uit het buitenland moest het bedrijf in 1978 sluiten.

 


In 1833 opgericht had je nog de fabriek van Barend Bavink waar veel bleekwerk werd verricht voor Ten Cate.
De naam mag dan wat minder bekend zijn maar het was toen wel de derde grootste textielfabriek van Almelo.
Hoewel in 1850 de aandrijving van de machines (door ossen) werd vervangen door een stoommachine moest
de fabriek wegens concurrentie toch in 1872 sluiten. 
de fabriek was gevestigd op de weg naar Borne, ongeveer waar nu de plastic industrie twente zit.
Er bestaat hier nog een doodlopend straatje genaamd Bavinksweg.

citaat: eene kunstblekerij aan de Bavinkel op een half uurtje van Almelo aan den straatweg naar Borne, 
beide behoorende aan de Heeren H. en F. ten Kate, handelende onder de firma Barend Bavink en Zn



 

Egger vitrage fabriek gelegen aan de
Violierstraat en Deldensestraat.
Ik kan er slecht een foto van vinden.
Hier op de luchtfoto het complex aan
de Deldensestraat en Violierstraat.
Bekend is nog wel hun 
reclame leus "tot ziens bij u thuis"
Hieronder nog wel enkele foto's van
een personeelsuitstapje van een
afdeling van Egger zo rond het
jaar 1950 en een foto van een
werknemer achter een getouw.

Hieronder een foto van het personeel bij het 25 jarig jubileum in 1952,       klik op de foto voor een vergroting

Als u op onderstaande afbeelding klikt krijgt u meerdere foto's van de meisjes van Egger uit de jaren 1950-1954

                                                                Een werknemer achter een breed getouw.                       

 

A.G. Kamerling, 1865, aan de Loolee, weverij - blekerij en ververij
citaat: Hedeman (voortbouwende op het bedrijf van A.G. Kamerling op het Sluitersveld)

Firma Hedeman gelegen op de Rumerslanden, tussen de Ootmarsumsestraat en het kanaal.
Ingang aan de fabrieksstraat waar hun bekende kantoor, het torentje met de klok staat.

Op de volgende afbeelding zijn veel dingen te zien die inmiddels al verdwenen zijn of nog niet gebouwd.
klik op de afbeelding voor een uitgebreide vergroting.
Links boven is nog de originele loop van de Loolee te zien met de waterkeringen bij het kanaal. Het latere Lateraalkanaal
met het J. Banis gemaal bestonden toen nog niet. In het kanaal zijn nog enkele boten te zien.
Midden onder is de Rappersweg te zien met alleen nog de sporthal en wat fabriekswoningen er tegenover.
vanaf het Linkerbruggetje liep nog een pad het terrein op met daaraan boerderij Tukkert.
De koeien konden nog grazen in het weilandje aan de Ootmarsumsestraat.
Tegenwoordig is hier een lelijke woonwijk gebouwd met kleine huisjes en alles op elkaar.


Stoomwolspinnerij, katoenweverij en ververij J. ten Bos.

gevestigd aan de Krikkenstraat, hoek Grotestraat. het kantoor zat aan de Grotestraat zuid in het pand links naast
het oude postkantoor bij de Schuttenstraat. (was in de jaren 90 een Grieks restaurant)
Ik heb een wat onduidelijke foto van de fabriek gevonden


 

 

nog enkele namen waar ik geen foto's of afbeeldingen kan vinden.

Bernhard ten BruggeCate, later L., Bornebroekscheweg, kapokfabriek Java.

B.C. de la Fontaine Verwey, Ambt almelo, natuur- en stoomblekerij

Gebr. Kamphuis, Almelo, Blekerij

citaat : eene kunstbleekerij behoorende aan de Heer Becking in den Krommendijk, aan den kunst weg van Almelo naar Albergen
De Krommendijk is de Ootmarsumsestraat.


J.H. Nijhuis, Chemische wasscherij, Dekenstikkerij en verstelinrichting, Goudsbloemstraat 3 Almelo

Fa. H.H.Kolthof, Confectiefabriek, Bakenstraat 32

 

 

 

 

 

Aan de Bornsestraat (moet zijn Bornebroeksestraat)  ligt links de Twentsche Stoomwattenfabriek van L. ten Bruggen Cate, 
waartegenover men het Kolkpad kan inslaan om langs de tricotweverij van de firma Teutelink & Co. in de Tuinstraat te komen

 

Marseille: gestreepte katoenen stof in keperbinding geweven.
Diemit of diemet: sterke katoenen stof in keperverbinding waarin een patroon is geweven.
Pellen: linnen of halflinnen weefsel met eenvoudige blokachtige patronen, voor tafellakens,
servetten enz.
Bombazijn: geweven stof, oorspronkelijk zijde, of uit zijde, kemelshaar en katoen. Later
uit kamgaren.
Trijp: Fluweelachtig weefsel bestaande uit grondweefsel van linnen of katoen en een pool
van wol (meest geitehaar).